သားအိမ္ရင္ေခါင္း ကင္ဆာ

သားအိမ္ရင္ေခါင္း ကင္ဆာ

လြန္ခဲ့တဲ့လကေတာ့ လိင္တူခ်င္းခ်စ္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရင္သားကင္ဆာအေၾကာင္းကို တေစ့ တေစာင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အခုဒီတလမွာေတာ့ သားအိမ္ရင္ေခါင္း ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္း အရာေလးေတြကို တခ်က္ေလာက္ျပန္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကည့္ရေအာင္လားေနာ္။ ေဆြးေႏြးၾကည့္ရေအာင္ ေျပာလို႔ က်မကို ဆရာ ၀န္မႀကီးတေယာက္လို႔ေတာ့ မထင္လိုက္ပါနဲ႔။ က်မက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လိင္တူခ်င္းခ်စ္သူမ်ား အခြင့္အေရး အစည္းအ႐ံုး က ႐ွာေဖြသုေတတနျပဳလုပ္ထားတဲ့ က်န္းမာေရး အႀကံေပးစာေစာင္ကေန တဆင့္ျပန္ၿပီး မွ်ေ၀ေပးလိုက္တာပါ။

အဲဒီစာအုပ္မွာ ေဆးပညာ႐ွင္ေတြ ေျပာထားတာက ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သားအိမ္ရင္ေခါင္း ကင္ဆာေရာဂါဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြကို အေသအေပ်ာက္ႏႈန္း ျမင့္မားေစတဲ့ အဓိကေရာဂါတခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာပါပဲ။ ဘာျဖစ္ လို႔ အမ်ဳိးသမီးေတြမွ အဲဒီေရာဂါဟာ အျဖစ္မ်ားရတာလဲလို႔ေမးရင္ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာက အမ်ဳိးသားေတြထက္ ထူးျခားတဲ့ ရင္သား႐ွိလို႔ပဲလို႔ ေျပာရမွာပါ။ ဆိုေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ခႏၶာေဗဒဖြဲ႔စည္းမႈ၊ လူမႈေရးအေျခအေန၊ က်န္းမာေရးအစ႐ွိတဲ့ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီးေတာ့ ဒီေရာဂါဟာ အျဖစ္မ်ားတာ ျဖစ္တယ္လို႔ပဲ ေယဘုယ်ဆိုၾကပါစို႔။

အဓိကအျဖစ္မ်ားရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ HPV (Human Papilloma Virus) လို႔ေခၚတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေပၚအေျခခံၿပီးေတာ့ နာတည္႐ွည္ေရာဂါတမ်ဳိး စြဲကပ္သြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လို႔ ဆိုပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ စီးကရက္ေသာက္တဲ့ အမ်ဳိး သမီးေတြ အျဖစ္မ်ားတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ လိင္တူဆက္ဆံတဲ့ အမ်ဳိးသမီးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လိင္ကြဲဆက္ဆံတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ပဲျဖစ္ျဖစ္ HPV ေရာဂါပိုး နာတာ႐ည္ ကူးစက္ခံထားရၿပီဆိုရင္ေတာ့ သားအိမ္ရင္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ အမ်ား ႀကီး ႐ွိေနပါၿပီ။ သားအိမ္ရင္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ၈၅ ရာခုိင္ႈႏႈန္းကေန ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကလည္း ခုနကေျပာတဲ့ HPV ဗိုင္းရပ္စ္ အကူးစက္ခံထားရတဲ့သူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါနဲ႔ HPV ဆိုတာကို ေမ့သြားတဲ့သူေတြအတြက္ ျပန္ေျပာျပပါ့မယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လကလည္း တခါေျပာျပၿပီးသားပါ၊ တျခားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး ေဆးပညာရပ္စကားမို႔ ႐ွင္းျပေလ ပို႐ႈပ္ေလ ျဖစ္မွာစိုးတဲ့အတြက္ HPV ဆိုတာ ရင္သားနဲ႔ သားအိမ္ရင္ေခါင္း ကင္ဆာေတြ ျဖစ္လာဖို႔အတြက္ အဓိကတြန္းအားေပးတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုတမ်ဳိးလို႔ပဲ မွတ္ထားလိုက္ပါ။ အဲဒီ ဗိုင္းရပ္စ္ပုိး အကူးစက္ခံထားရၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါႏွစ္ခု ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ကံစမ္းမဲေပါက္ထားၿပီလို႔သာ သေဘာ ထားလိုက္ေတာ့။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ အဲဒီပိုး ကိုယ့္ဆီမွာ ႐ွိေနၿပီလား၊ မ႐ွိေသးဘူးလားဆိုတာကို သိဖို႔အတြက္ အၿမဲတမ္း ေဆးစစ္မႈ ႐ွိေနရမယ္လို႔ ေျပာတာပါ။

ဆိုေတာ့ ဒီ HPV ဆိုတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဟာ လိင္ဆက္ဆံရာကေန အဓိကကူးစက္တတ္တဲ့ သေဘာ႐ွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လိင္ အဂၤါအသုံးျပဳၿပီး လိင္ဆက္ဆံသည္ျဖစ္ေစ၊ တျခားပြတ္သပ္ေခ်ာ့ျမဴတဲ့ နည္းေတြကုိသုံးၿပီး ဆက္ဆံသည္ျဖစ္ေစ၊ လိင္ဆက္ ဆံတယ္ဆိုရင္ပဲ ဒီေရာဂါပိုးက ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါပိုးက ကိုယ့္ဆီ၀င္လာတာကိုလည္း ဘယ္လိုမွ မသိႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ ကူးစက္ခံထားရၿပီဆိုရင္ေတာ့ နာတာ႐ွည္ျဖစ္ဖို႔ ေသခ်ာေနၿပီျဖစ္သလို ကင္္ဆာေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အတြက္ မ်ဳိးေစ့ခ်ၿပီးသား ျဖစ္သြားၿပီလို႔လည္း ဆိုရပါမယ္။ ႏွစ္ေတြၾကာလာတာနဲ႔အမွ် အဲဒီေရာဂါပိုးဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ သားအိမ္ရင္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္လာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

ေရာဂါပိုး ကူးစက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အေစာပိုင္းကာလမွာ သိသိသာသာ ျမင္ႏိုင္ေတြ႔ႏုိင္ေလာက္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာမ်ဳိး မေတြ႔ ရေပမယ့္လို႔ ေနာက္ပိုင္း ဓမၼတာလာတဲ့အခါမွာ ေသြးဆင္းတာ နည္းသြားတာမ်ဳိး၊ ၿပီးေတာ့ လိင္ဆက္ဆံၿပီးတဲ့အခါ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ဓမၼတာလာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း နာက်င္မႈမ႐ွိပဲ အျဖဴဆင္းတာမ်ဳိးေတြကို ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး နာက်င္မႈ မရိွပဲ အျဖဴဆင္းတဲ့ လကၡဏာဟာ သားအိမ္ရင္ေခါင္းကင္ဆာနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတတ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းမ်ား

အေကာင္းဆုံး ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးတိုင္းအေနနဲ႔ ဘ၀မွာ ဦးဦးဖ်ားဖ်ား လိင္မႈကိစၥေတြကို မလုပ္ေသးခင္အခ်ိန္မွာ ႀကိဳတင္ၿပီး (PAP SMEARS) လို႔ေခၚတဲ့ (သားအိမ္အတြင္းမွာ႐ိတဲ့ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ေျပာင္းလဲမႈ အေျခ အေနေတြကိုကို ဆန္းစစ္ေလ့လာတဲ့စက္) စက္နဲ႔ ဦးစြာပထမ စစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ က်န္းမာသန္စြမ္း ေအာင္ သြားလာေနထိုင္၊ ျပဳမႈသင့္သလို အေကာင္းဆုံးကေတာ့ စီးကရက္ကိုျဖတ္လိုက္တာက အေကာင္းဆုံးပါ။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျခင္း ဟာ တျခားကင္ဆာေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏုိင္ေခ်ကေန အေကာင္းဆုံး ကာကြယ္ေပးတဲ့ နည္းလမ္းတခုလို႔လည္း ဆုိႏုိင္ပါတယ္။



Pap Smear နဲ႔ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ျခင္း

သားအိမ္ရင္ေခါင္းကင္ဆာဟာ ႐ွား႐ွားပါးပါး ျဖစ္ေတာင့္ျဖစ္ခဲ့ ကင္ဆာေရာဂါတမ်ဳိးျဖစ္သလို ေစာေစာကုသလိုက္ရင္ အျမန္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ ကင္ဆာေရာဂါတမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ အမ်ဳိးသမီးတိုင္းအေနနဲ႔ သားဖြားမီယပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆးစစ္မႈေတြကို ပုံမွန္ျပဳလုပ္သင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးတိုင္း အေနနဲ႔ မိမိဘ၀မွာ ပထမဦးဆုံးလိင္မႈကိစၥနဲ႔ ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ဖူးၿပီးတဲ့ေနာင္ပိုင္း တႏွစ္အတြင္းမွာ Pap Smear ေဆးစစ္မႈကို အနည္းဆုံး တေခါက္ေတာ့ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္နဲ႔ ၂၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ ျပဳလုပ္သင့္တာ ျဖစ္ပါ တယ္။ အဲဒီလို ေဆးစစ္လိုက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မိမိအေနနဲ႔ ဘာေတြ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရမယ္၊ ဘယ္လို ကုသမႈမ်ဳိးေတြ ကို ႀကိဳတင္ စီမံထားသင့္တယ္ဆိုတာကို ႀကိဳသိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

HPV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ႏွိမ္းနင္းႏိုင္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္း

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကေနစၿပီးေတာ့ HPV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးႏွစ္မ်ဳိး ထြက္ေပၚလာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီကာ ကြယ္ေဆးေတြက သားအိမ္ရင္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ HPV ပိုးေတြကို ႏွိမ္နင္းေပးႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံေတြ မွာေတာ့ အသက္အရြယ္ ျပည့္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးငယ္ေတြအတြက္ အဲဒီကာကြယ္ေဆးကို အခမဲ့ ထိုးေပးၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ အဲဒီကာကြယ္ေဆးဟာ အၿမဲလို Pap Smear ေဆးစစ္မႈ ျပဳလုပ္တာေလာက္ေတာ့ စိတ္မခ်ရဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ အၿမဲတမ္းေဆးစစ္မႈ ျပဳလုပ္ေနတာက အေကာင္းဆုံးေပါ့။

ဒီေနရာမွာ စကားခ်ပ္အေနနဲ႔ က်မတခုမွာခ်င္တာကေတာ့ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္ အရပ္ကအေခၚ (ေစာ္ကားတယ္လို႔ မထင္ေစ ခ်င္) ေဘာျပားမေတြကို ေျပာခ်င္တာပါ။ ေျပာတယ္ဆိုတာကလည္း ေစတနာနဲ႔ပါ။ က်မနားလည္တယ္။ ႐ွင္တို႔ေတြက ကိုယ့္ ကိုယ္ကို ေယာက်္ားဆိုၿပီး ခံယူထားတဲ့သူေတြ မဟုတ္လား။ ဆိုေတာ့ အခုနကေျပာတဲ့ သားအိမ္ပိုင္းတို႔၊ ရင္သားတို႔နဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီး ေဆးသြားစစ္တာမ်ဳိးေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ႐ွင္တို႔က သိပ္႐ွက္ၾကမယ္ေလ မဟုတ္ဘူးလား။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ ႐ွင္တို႔က ေယာက်္ားလို ၀တ္၊ ေယာက်္ားလို စားၿပီး၊ ေနေနၿပီးတဲ့သူေတြကိုး။ ဆိုေတာ့ ရွင္တို႔ဘ၀ကိုလည္း ကိုယ္ခ်င္းစာ နားလည္ပါတယ္။ ေယာက်္ားတေယာက္ပုံစံနဲ႔ ေဆးခန္းထဲ ၀င္သြားၿပီးေတာ့ ဆရာ က်ေနာ္ သားအိမ္ေတြ၊ ရင္သားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆးစစ္ခ်င္လို႔ပါလို႔ သြားေျပာရင္ ဂြမ္းေပါ့ေနာ္။ ခံစားနားလည္ေပးလို႔ ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ က်မအႀကံေပးခ်င္တာက ကိုယ့္က်န္းမာေရးထက္ အေရးႀကီးတာ ဘာမွမရိွပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး အပ္နဲ႔ထြင္းရင္ ေပ်ာက္မယ့္ကိစၥကုိ ေနာက္ဆုိ ပုဆိန္နဲ႔ ေပါက္ေနရမယ့္အျဖစ္မ်ဳိး မႀကဳံေစခ်င္လို႔ပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ ေဆး စစ္မႈေတြကို ပုံမွန္ ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ေဆးခန္းသြားမယ္ဆိုရင္ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးဆရာ၀န္ေတြဆီ သြား ျပတာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ နားလည္ ကိုယ္ခ်င္းစာေပးႏိုင္တဲ့ အမ်ဳိးသားဆရာ၀န္ ေတြဆီမွာ သြားျပတာလည္း ေကာင္းပါတယ္။ တေယာက္ထဲသြားဖို႔ မရဲဘူးဆိုရင္ေတာ့ အုပ္စုလိုက္ အားလုံး၀ိုင္းေဆြးေႏြးတိုင္ ပင္ၿပီး အနည္းဆုံး တႏွစ္တခါေလာက္ေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြဆီ သြားျပသင့္တယ္လို႔ က်မအႀကံေပးပါ ရေစ။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္ ဆုံးမွာခ်င္တာကေတာ့ ေဆာ္ၾကည္ဖို႔ဆိုသကာ ဇြတ္က်ားမယ္ေတြ လုပ္ၿပီး ကြမ္းစား၊ ေဆးလိပ္ေသာက္၊ အရက္ေသာက္တဲ့ အက်င့္ေတြကိုလည္း နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ၾကပါလို႔။

ေနားေနာ္

မူရင္း

www.ilga.org

တစ္ဆင့္မွ်ေ၀သူ - တပြင္သားေလး